Jan Marian Dąbrowa „Telewizor Orkisza”

Tadeusz Sierzputowski opublikował pod pseudonimem Jan Marian Dąbrowa niemalże całkowicie zapomnianą dziś powieść „Telewizor Orkisza”. Książka ta należy do grupy utworów fantastycznych, których głównym wątkiem jest motyw „cudownego wynalazku”. Jak łatwo się domyślić – w tym wypadku chodzi o telewizor, ale nie taki zwyczajny, lecz z funkcjami o wiele bardziej zaawansowanymi. Historia rozpoczyna się w grupie naukowców, Sama Wilsona – chemika, Jana Orkisza – fizyka i Pawła Vincenta – astronoma, którzy kupują bezludną wyspę, aby na niej zbudować zaawansowane laboratorium naukowe. Kiedy są już u progu realizacji projektu, brak pieniędzy zmusza ich do poszukiwania dodatkowych finansów, przez co wzbudzają zainteresowanie rządu Stanów Zjednoczonych, co oczywiście rodzi szerokie konsekwencje, łącznie z wojenną zawieruchą. Ta oczywiście rozgrywa się przede wszystkim na poziomie starcia nowoczesnych technologii, od których zależy los świata.

Książka łączy w sobie elementy fantastyczne z powieścią przygodową i szpiegowską. Istotną częścią fabuły jest bowiem porwanie przez agentów Eurazji (Sowietów) Jurka Orkisza, bratanka profesora należącego do wspomnianego zespołu uczonych. Jak się bowiem okazuje Polsce grozi konflikt zbrojny w postaci ataku bezzałogowych maszyn bojowych zasilanych bezprzewodowo przesyłaną energią, o czym informacje posiada właśnie wspomniany Jurek.

Nie brakuje w niej również patriotycznego optymizmu, a także upatrywania zagrożenia po wschodniej stronie Europy, co być może wpłynęło na celowe zapomnienie „Telewizora Orkisza”, który od swojego pierwszego wydania nie został nigdy wznowiony w czasach PRL-u, a w książce Antoniego Smuszkiewicza „Zaczarowana gra. Zarys dziejów polskiej fantastyki naukowej”, został zaskakująco ledwie wspomniany. Wydając powieść w serii Astrogatorzy, uważamy, że niesłusznie.